دلیل پیدایش ادیان در یک دوره ای خاص از حیات بشر




کنترل جوامع در طول تاریخ همواره یکی از چالش برانگیزترین اقدامات حاکمان بوده است. نحوه زندگی انسانها در هزاران سال پیش بسیار ساده تر از زندگی در دوران ظهور ادیان بوده است؛ به طوری که ظهور اکثر ادیان تنها به دو تا سه هزار سال پیش منتهی می شود. دقیقاً زمانی که جمعیت یکجا نشینی انسانها رو به گسترش بود و همینطور می توان گفت ظهور ادیان در هر منطقه ای نسبت مستقیمی با افزایش جمعیت در آن منطقه داشته است. 


در زمانی که جمعیت انسانها پس از یکجا نشینی به حداکثر چند خانواده که همگی از بستگان نزدیک یکدیگر بودند محدود می شد کنترل آن معمولاً توسط بزرگان خانواده انجام می شده و اکثر نیازهای آن جامعه ی کوچک (که نیاز به مهارت خاصی نیز نداشته است) توسط بزرگ خانواده و یا به اصطلاح امروزی “ریش سفید” خانواده به طور مستقیم انجام می شده است. بدین ترتیب کنترل چنین جامعه ای که اکثراً بستگان نزدیک فامیلی و خونی یکدیگر بودند کار چندان سختی به نظر نمی رسیده است. از این رو می بینیم که در این دوره از زمان هیچگونه نشانه ای از ظهور دین در این جوامع دیده نمی شود.

در این رابطه مثال مشابه ای می توان از نحوه کنترل گله حیوانات بیان کرد. به عنوان مثال کنترل جوامع در میمون ها توسط رهبر گروه که معمولاً مسن ترین و قدرتمند ترین عضو نر گله می باشد انجام می گیرد. امّا زمانی که تعداد اعضای گروه رو به افزایش گذاشته کنترل گله مشکل تر شده و نر های دیگر شروع به درگیر شدن با رئیس گله می کنند. زمانی که این درگیری ها به درازا کشیده شود و پیروزی نصیب هیچیک نگردد گلّه تقسیم شده، نقل مکان کرده و هر دسته رهبر جدیدی پیدا می کند. این اتفاق دقیقاً مرز بین انسان و حیوان را مشخص می کند. درجوامع انسانی نه تنها رهبر حاکم علاقه ای به تقسیم قدرت (در زمان گذشته) را نداشته بلکه به دلیل یکجانشینی امکان وجود دو رهبر در یک منطقه نمی بوده. بدین ترتیب با افزایش جمعیت و محدود بودن منابع و همچنین فاصله گرفتن افراد از یکدیگر از لحاظ پیوند های خونی دیگر افراد خود را مقیّد و ملزم به اطاعت از رهبرنمی دیدند و بدین ترتیب درگیری های درون جامعه شروع به گسترش می کرده. این درگیری ها معمولاً برای به دست آوردن اقلامی مانند غذا، زمین کشاورزی و ثروت بوده است. از آن جایی که در آن زمان علم به آن درجه از پیش رفت نرسیده بود که بتواند ثروت را به طور مساوی و عادلانه بین مردم جامعه تقسیم کند و انسان قادر به تهیه غذای کافی برای آن تعداد نفر بدون وجود تکنولوژی نبوده، جنگ ها و خونریزی های بسیاری برای سیر کردن انسان ها به راه می افتاد. در آن زمان هیچ گونه راه حلی منطقی به ذهن انسان خطور نمی کرد که بتواند جلوی اینگونه خونریزی ها را بگیرد. انسان تحت هیچ شرایطی قادر نبود تمامی نیازهای جامعه ای که  به سرعت در حال گسترش بود را پاسخ دهد. از طرف دیگر انسانها پس از یک جانشینی و کشاورزی و صاحب شدن زمین حاضر نبودند اموال خود را رها کرده و نقل مکان کنند (کاری که حیوانات معمولاً در مواجهه با خطر به آسانی انجام می دهند) تا از درگیری های به وجود آمده در امان باشند.

 در این بازه تاریخی ظهور ادیان در نقاط مختلف جهان به وفور قابل مشاهده است. این زمان از تاریخ در مقایسه با سایر زمانهای حیات بشر بسیار بازه زمانی کوتاهی می باشد.  انسان با استفاده از تخیلات خود توانست راه‌حلی هر چند غیر منطقی برای کنترل این خشونت ها و و آرام کردن امیال بشری پیدا کند. پیدایش دین سبب شد تا رهبران دینی بتوانند با وعده های دسترسی به نعمت های بهشتی و ترس از تنبیه در جهان های دیگر کنترل جامعه را تا حد زیادی به دست بگیرند. باید خاطر نشان کرد که آنها در این زمینه بسیار موفق بودند. حتی می توان گفت که شاید دین تنها راه حل  قابل استفاده در آن زمان بوده است زیرا که تا رسیدن به تکنولوژی کنونی برای تقسیم ثروت زمان زیادی باید سپری می شده. رهبران دینی و پیامبران به دلیل عدم آگاهی از علوم اجتماعی امروزه و دانش مدیریت فردی و اجتماعی کنونی هیچگاه نمی توانستند راه حل ای مدرن و علمی برای کنترل جوامع و گروه های انسانی ارائه دهند. بدین ترتیب انسان توانست با استفاده از قوه تخیل خود خدایی غیر واقعی، غیر قابل دسترس، و کاملاً موهومی را بیافریند  تا کنترل کننده جوامع شود.  تفاوت این خدا با بت هایی که در آن زمان پرستش میکردند در این بود که این خدای موهومی را هر شخص به تنهایی بسته به سلیقه خود می توانسته تجسم کند. بدین ترتیب این خدای واحدی که در ادیان ابراهیمی به یگانه پرستی مشهور شده است را می توان به خدایان مختلفی تشبیه کرد که به تعداد اعضای جامعه پیرو آن بوده و در اذهان آن جامعه شخصی سازی شده است تشبیه کرد.
 اما به مرور زمان و با پیشرفت تکنولوژی انسان توانست با علوم جدیدی از قبیل جامعه‌شناسی و مدیریت جوامع آشنایی پیدا کند. همچنین با پیشرفت تکنولوژی و ماشین آلات انسان توانست در مدت زمانی محدود و با استفاده از منابعی کمتر برای تعداد افراد بیشتری در جامعه  تولید غذا و ثروت کند که این مدرنیته به تدریج باعث شد خدای موهومی ادیان  جای خود را به علم و خرد در جوامع پیشرفته کنونی دهد.  اکنون دیگر نیازی نیست برای کنترل ترس مردم یک شهر در مقابل از داستان‌هایی اساطیری استفاده نمود بلکه توجیح علمی صفحات پوسته زمین ذهن را قانع می کند. اکنون دیگر نیازی نیست برای راضی نگه داشتن قشری گرسنه  در جامعه به آنها توصیه به تواضع کرد و از وعده های بهشتی سخن گفت زیرا که توانایی تولید غذا برای زنده ماندن همه افراد فراهم شده است (دست کم درجوامع پیشرفته و بدون فساد حکومتی). در زمان  به وجود آمدن ادیان جنگیدن برای غذا و کشتن مردم از قبایل دیگر از امور روزمره افراد بود چیزی است که الان دهه هاست به فراموشی سپرده شده. 
 حال می توان گفت گفت که چرا دیگر نباید انتظار ظهور دین دیگری را داشت. از آخرین دینی که ظهور کرده تقریباً هزار و چهار صد سال می گذرد محمد در آن زمان به خوبی می دانسته است که عربستان یکی از آخرین جوامع ای خواهد بود که با  افزایش جمعیت و بحران کنترل آن مواجه شده.  در آن زمان سایر سرزمین‌های اطراف عربستان از پیشرفت نسبی برخوردار بودند.  این موضوع محمد را به فکر ابداع دینی شبیه به  ادیان ابراهیمی انداخت با این تفاوت که هدف محمد تنها کنترل جامعه عربستان نبود. همچنین او تجربیات ادیان مختلف را از قبیل دین یهود ، مسیحیت و زرتشتی را نیز مشاهده کرده بود. او به یقین به اهمیت دین در کنترل جوامع پی برده بود. بدین ترتیب او توانست دینی پایه گذاری کند  که در عین حفظ اصول  مشترک با سایر ادیان ، بیشترین سطح کنترل را نه تنها در جامعه عربستان که خود در آن میزیست، بلکه حتی نحوه ی پیشروی به سایر سرزمین ها را از طریق آیات الهی ابداع کند.
 وجود دین در زمان حال و وابستگی به آن می تواند بسیار خطرناک باشد. همانطور که گفته شد یک جامعه نمیتواند دو رهبر داشته باشد. نحوه کنترل جامعه نیز فقط می تواند بر اساس یک روش صورت گیرد. زمانی که ما متوجه شویم مدیریت جوامع با استفاده از علم و خرد در تناقض با  فرامین دینی است می توان به اهمیت حذف دین این از نحوه اداره امور جوامع اشاره کرد.  همواره هدف انسان این بوده است است که جامعه خویش و سایر جوامع در ارتباط با خود را به نحو عادلانه‌ای مدیریت کند.  در حال حاضر این مدیریت توسط علم به نحو مناسبی(اگر نگوییم عالی)  در جوامع پیشرفته در حال انجام است.  و این ابتدایی ترین فایده  بازنشسته کردن دین در این جوامع بوده است. حال این سوال پیش می آید که با توجه به تغییراتی  که بشر در طول دوران با آن مواجه بوده، هست و خواهد بود آیا امکان بازگشت چیزی شبیه به دین در آینده برای کنترل جوامع وجود دارد یا خیر؟

One thought on “دلیل پیدایش ادیان در یک دوره ای خاص از حیات بشر

  1. Keys.Once the die has been forged for a door lock, cvs shoe horn necessary thing} itself must observe. A lot of keys are made out of punched and stamped brass, however the stronger, more durable metallic for keys is nickel silver. In each household and dealing surroundings, metallic plays a major role in how people function. From appliances and lighting fixtures to desk instruments, chairs, and utensils, metallic is the stabilizing factor that makes all of today’s conveniences attainable. The Elk Grove Village facility is focused on providing high volume mild gauge fabrications and assemblies.

Leave a Reply

%d bloggers like this: